روز دانشآموز 13 آبان 1357
در حالی که انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی(ره) به روزهای سرنوشت سازی نزدیک میشد همه اقشار مردم ایران از زن و مرد و پیر و جوان، سعی در ایفا کردن نقش تاریخی خود و عمل به تکلیف الهی داشتند. در این میان دانشآموزان و نوجوانان شور و حال دیگری داشتند.
صبح روز 13 آبان 1357، دانشآموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند.
این جوانان پر شور و خداجو، گروه گروه، داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروههای دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند. ساعت 11 صبح، مأموران، ابتدا چند گلوله گاز اشکآور در میان این جمعیت خروشان پرتاب کردند؛ اما، اجتماع کنندگان در حالی که به سختی نفس میکشیدند، صدای خود را رساتر کرده و با فریاد اللهاکبر، لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در این هنگام تیراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان بیگناه، یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. در این روز، 56 نفر شهید و صدها نفر مجروح شدند.
حضرت امام(ره) در پیامی به همین مناسبت فرمودند: «... عزیزان من صبور باشید، که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است ... ایران امروز جایگاه آزادگان است... من از این راه دور، چشم امید به شما دوختهام ... صدای آزادیخواهی و استقلالطلبی شما را به گوش جهانیان میرسانم.»
به خاطر گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان دانشآموز، این روز در تاریخ انقلاب اسلامی به نام روز دانشآموز نامگذاری شده است.
تسخیر لانه جاسوسی ـ روز مبارزه با استکبار جهانی 13 آبان 1358
در ابتدای انقلاب و زمان حکومت دولت موقت با هدف وادار کردن آمریکا به استرداد شاه و اموال ملت ایران، دانشجویان تصمیم به اشغال سفارت آمریکا گرفتند. دانشجویان از دانشگاههای تهران، پلیتکنیک، صنعتی شریف، شهید بهشتی و ... گرد هم آمدند و طی یک راهپیمایی تا سفارت آمریکا از دیوارهای سفارت بالا رفته و علیرغم مقاومت محافظین و آمریکاییها، سفارت را به تصرف کامل درآوردند.
در هنگام تسخیر سفارت، آمریکاییها به سرعت مشغول نابود کردن بسیاری از اسناد دخالتها و تجاوزارت و غارتهای خود شدند ولی پس از تسخیر سفارت به سرعت از نابودی باقیمانده اسناد جلوگیری شد و بعدها اسنادی که از لانه جاسوسی آمریکا به دست آمده بود چاپ شده و در اختیار همگان قرار گرفت. به محض انتشار این خبر، مردم بسیاری با خشم و انزجار مقابل لانه جاسوسی تجمع کرده و از حرکت دانشجویان حمایت کردند.
امام خمینی(ره) نیز در پیامی این حرکت را انقلاب دوم و بزرگتر از انقلاب اول نامیدند. این حرکت دانشجویان معترض، خشم آمریکاییها را برانگیخت و آنها که ناتوان از درک ملتی استقلالطلب و آزادیخواه بودند، دست به اقداماتی بر ضد جمهوری اسلامی ایران زدند؛ از آن جمله فشار آوردن به مجامع بینالمللی مانند سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، شورای امنیت و ...، ایجاد جو منفی تبلیغاتی علیه دانشجویان مسلمان و برخی اقدامات دیگر از جمله آنهاست.
اما پس از بیثمر ماندن، آنها به اقدامات جدیتری روی آوردند؛ از جمله قطع کامل روابط سیاسی در 20 مهر 1359، حمله نظامی به ایران و تجاوز به خاک کشورمان که به شکست مفتضحانه آنها در صحرای طبس انجامید و نیز محاصره اقتصادی و بلوکه کردن دارایها و اموال ایران و... که هیچکدام تاکنون درعزم ملت ایران برای مقابله با ظلم و بیعدالتی جهانی ومنشا اصلی آن در جهان یعنی استکبار جهانی و آمریکا خللی وارد نکرده است.
و اینگونه نام روز 13 آبان برای همیشه در تاریخ ایران ماندگار شد.
درس اربعین
درسی که اربعین به ما میدهد? این است که باید یاد حقیقت و خاطره شهادت را در مقابل توفان تبلیغات دشمن زنده نگه داشت. شما ببینید از اول انقلاب تا امروز? تبلیغات علیه انقلاب و امام و اسلام و این ملت? چه قدر پرحجم بوده است. چه تبلیغات و توفانهایی که علیه جنگ به راه افتاد؛ جنگی که دفاع و حراست از اسلام و میهن و حیثیت و شرف مردم بود.
ببینید دشمنان علیه شهدای عزیزی که جانشان یعنی بزرگترین سرمایهشان را برداشتند و رفتند و در راه خدا نثار کردند? چه کردند و مستقیم و غیرمستقیم? با رادیوها و روزنامهها و مجلهها و کتابهایی که منتشر میکردند? در ذهن آدمهای سادهلوح در همه جای دنیا? چه تلقینهایی کردند.
حتّی افراد معدودی از آدمهای ساده دل و جاهل و نیز انسانهای موّجه و غیر موّجهی در کشور خودمان هم? در آن فضای ملتهب جنگ? گاهی حرفهایی میزدند که ناشی از ندانستن و عدم احاطه به حقایق بود.
همین چیزها بود که امام عزیز را برمیآشفت و وادار میکرد با آن فریاد ملکوتی? حقایق را با صراحت بیان کند.
اگر در مقابل این تبلیغات? تبلیغات حق نبود و نباشد و اگر آگاهی ملت ایران و گویندگان و نویسندگان و
هنرمندان? در خدمت حقیقتی که در این کشور وجود دارد? قرار نگیرد? دشمن در میدان تبلیغات غالب خواهد شد.
میدان تبلیغات? میدان بسیار عظیم و خطرناکی است. البته? اکثریت قاطع ملت و آحاد مردم ما? به برکت آگاهی ناشی از انقلاب? در مقابل تبلیغات دشمن بیمه هستند و مصونیت پیدا کردهاند. از بس دشمن دروغ گفت و چیزهایی را که در مقابل چشم مردم بود? به عکس و واژگون نشان داد و منعکس کرد? اطمینان مردم ما نسبت به گفتهها و بافتهها و یاوه گوییهای تبلیغات جهانی? به کلی سلب شده است.
دستگاه ظالم جبار یزیدی با تبلیغات خود? حسین بن علی (ع) را محکوم می ساخت و وانمود می کرد? او کسی بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامی و برای دنیا قیام کرده است! بعضی هم? این تبلیغات دروغ را باور می کردند. بعد هم که حسین بن علی (ع)? با آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع? به وسیله دژخیمان در صحرای کربلا به شهادت رسید? آن را یک غلبه و فتح وانمود کردند. اما تبلیغات درست دستگاه امامت? تمام این بافته ها را عوض کرد. حق? این گونه است.
اهمیت اربعین از کجاست؟
صرف اینکه چهل روز از شهادت شهید میگذرد? چه خصوصیتی دارد؟ اربعین خصوصیتش به خاطر این است که در اربعین حسینی? یاد شهادت حسین زنده شد و این مسأله بسیار مهمی است. شما فرض کنید اگر این شهادت عظیم در تاریخ اتفاق می افتاد? یعنی حسین بن علی و بقیه شهیدان در کربلا شهید می شدند? اما بنی امیه موفق می شد همان طور که خود حسین و یاران عزیزش را از صفحه روزگار برافکند و جسم پاکشان را در زیر خاک پنهان کرد? یاد آنها را هم از خاطره نسل بشر در آن روز و روزهای بعد محو کند? آیا در این صورت این شهادت فایده ای برای عالم اسلام داشت؟ یا اگر در آن روزگار اثری داشت? آیا این خاطره در تاریخ? برای نسلهای بعد? برای گرفتاری ها و سیاهی ها و تاریکی ها و یزیدی های دوران آینده تاریخ هم اثری روشنگر و افشا کننده داشت؟ اگر حسین شهید می شد? اما مردم آن روز و مردم نسلهای بعد نمی فهمیدند که حسین شهید شده? آیا این خاطره می توانست اثر و نقشی در رشد و سازندگی و هدایت و برانگیزانندگی ملتها و اجتماعات و تاریخ بگذارد؟
می بینید که هیچ اثری نداشت. بله? حسین که شهید شد? به اعلی علیین رضوان خدا رسید? شهیدانی که در غربت و سکوت شهید شدند? به اجر خودشان در آخرت رسیدند? روح آنها فتوح و گشایش را در درگاه رحمت الهی به دست آورد؛ اما چقدر درس شدند? چقدر اسوه شدند؟ آن شهیدی درس می شود که شهادت و مظلومیت او را نسلهای معاصر و آیندهاش بدانند و بشنوند. آن شهیدی درس و اسوه میشود که خون او بجوشد و در تاریخ سرازیر شود.
مظلومیت یک ملت وقتی می تواند زخم پیکر ستم کشیده ملتها را شفا بدهد و مرهم بگذارد که این
مظلومیت فریاد بشود؛ این مظلومیت به گوش انسانهای دیگر برسد. برای همین است که امروز ابرقدرتها صدا توی صدا انداختند که صدای ما بلند نشود. برای همین است که حاضرند پولهای گزاف خرج کنند تا دنیا نفهمد که جنگ تحمیلی چرا و با چه انگیزهای به وجود آمد. آن روز هم دستگاههای استکباری حاضر بودند هر چه دارند خرج کنند تا نام و یاد و خون حسین و شهادت عاشورا مثل درس در ذهن مردم آن زمان و ملتهای بعد نماند و شناخته نشود. آنها در ابتدا نفهمیدند که چقدر مطلب با عظمت است و هر چه گذشت? بیشتر متوجه شدند.
در اواسط دوران بنی عباس? حتی قبر حسین بن علی (ع) را ویران کردند? آب انداختند؛ خواستند هیچ اثری از او نماند. نقش یاد و خاطره شهیدان و شهادت این است. شهادت بدون خاطره? بدون یاد? بدون جوشش خون شهید? اثر خودش را نمیبخشد و اربعین آن روزی است که برافراشته شدن پرچم پیام شهادت کربلا آغاز شد و روز بازماندگان شهداست؛ حال چه در اربعین اول? خانواده امام حسین (ع) به کربلا آمده باشند یا نیامده باشند. اما اربعین اول روزی است که برای اولین بار زائران شناخته شده حسین بن علی? جابربن عبدالله انصاری و عطیه از اصحاب پیغمبر? به کربلا آمدند.
جابربن عبدالله نابینا بود و آن طور که در نوشتهها و اخبار آمده? عطیه دستش را گرفت و روی قبر حسین بن علی گذاشت و او قبر را لمس کرد و گریه کرد و با او حرف زد و خاطره حسین بن علی را زنده کرد و سنت زیارت قبر شهدا را پایه گذاری کرد. اربعین چنین روزمهمی است.
هدف از حرکت امام حسین (ع)
حرکت امام حسین علیه السلام برای اقامه حق و عدل بود: «انّما خرجت لطلب الاصلاح فی اّمة جّدی اریدان امر بالمعروف وانهی عن المنکر...» 1
در زیارت اربعین که یکی از بهترین زیارات است? میخوانیم: «و منح النّصح و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهالة و حیرةالّضلاله». آن حضرت در بین راه? حدیث معروفی را که از پیامبر (ص) نقل کردهاند? بیان میفرمایند: «ایهاالنّاس اّن رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و اله و سلّم قال: من رأی سلطانا جائرا مستحّلا لحرم اللَّه ناکثا لعهداللَّه مخالفا لسنة رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و اله و سلم یعمل فی عباداللَّه بالاثم والعدوان فلم یغیر علیه بفعل و لاقول کان حّقا علی اللَّه ان یدخله مدخله» 2
تمام آثار و گفتار آن بزرگوار و نیز گفتاری که درباره آن بزرگوار از معصومین رسیده است? این مطلب را روشن می کند که غرض? اقامه حق و عدل و دین خدا و ایجاد حاکمیت شریعت و برهم زدن بنیان ظلم و جور و طغیان بوده است.
غرض? ادامه راه پیامبر اکرم (ص) و دیگر پیامبران بوده است: «یا وارث ادم صفوةاللَّه یا وارث نوح نبی اللَّه...»3 و معلوم است که پیامبران هم برای چه آمدند: «لیقوم النّاس بالقسط»؛ اقامه قسط و حق و ایجاد حکومت و نظام اسلامی.
اهمیت اربعین
اساساً اهمیت اربعین در آن است که در این روز? با تدبیر الهی خاندان پیامبر (ص)? یاد نهضت حسینی برای همیشه جاودانه و این کار پایه گذاری شد. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلی? در حوادث گوناگون از قبیل شهادت حسین بن علی (ع) در عاشورا به حفظ یاد و آثار شهادت کمر نبندند? نسلهای بعد? از دستاورد شهادت استفاده زیادی نخواهند برد.
درست است که خدای متعال? شهدا را در همین دنیا هم زنده نگه می دارد و شهید به طور قهری در تاریخ و یاد مردم ماندگار است؛ اما ابزار طبیعی که خدای متعال برای این کار مثل همه کارها قرار داده? همین چیزی است که در اختیار و اراده ماست. ما هستیم که با تصمیم درست و بجا? میتوانیم یاد شهدا و خاطره و فلسفه شهادت را احیا کنیم و زنده نگه داریم.